Het is belangrijk dat de sector en staatssecretaris Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs & Emancipatie) zo snel mogelijk om de tafel gaan over de doorstroomtoets. Onderzoek van de Volkskrant bevestigt de zorgen van de sector rond de vergelijkbaarheid van de verschillende toetsen en de verschillen tussen het toetsadvies en het schooladvies.
Lees verder op de website van de PO-Raad
Lees het gehele onderzoek van de Volkskrant
De PO-Raad kreeg bij het bekendmaken van de resultaten in maart 2024 veel bezorgde signalen van schoolorganisaties. Zij gaven aan dat de doorstroomtoetsadviezen afweken van het schooladvies, en dat ze verschillen zagen in de resultaten tussen de verschillende doorstroomtoetsen.
Uit ons eigen onderzoek op basis van DUO-gegevens bleek onder andere dat het percentage hogere toetsadviezen voor één toets vaker hoger uitvalt dan bij andere toetsen. Daarnaast zagen we dat het aantal toetsadviezen praktijkonderwijs-vmbo basisberoepsgerichte leerweg flink is afgenomen.
Vergelijkbaarheid niet te waarborgen
De experts die de Volkskrant benaderde, zeggen dat je niet kunt vaststellen dat de doorstroomtoetsen vergelijkbaar zijn. Psychometricus Monika Vaheoja concludeert bijvoorbeeld dat er verschillen in betrouwbaarheid ontstaan als de toetsen zo verschillen in vorm en lengte. De drie experts komen tot de conclusie dat je voor één toets moet kiezen als je de vergelijkbaarheid wilt optimaliseren.
Verkenning één doorstroomtoets
Freddy Weima, voorzitter van de PO-Raad: “Het onderzoek van de Volkskrant ondersteunt de oproep van de PO-Raad en andere onderwijsorganisaties om te verkennen wat er nodig is om naar één doorstroomtoets te gaan. We hopen dan ook dat de recent aangenomen motie van D66-Kamerlid Ilana Rooderkerk hiervoor voortvarend wordt opgepakt.”
“Scholen roep ik op te vertrouwen op hun expertise. Als kinderen een ‘hoger’ toetsadvies halen, is het uiteraard belangrijk om het schooladvies te heroverwegen. Maar scholen mogen nog steeds vasthouden aan hun advies als zij daar goede redenen voor hebben – uiteraard in overleg met de leerlingen en hun ouders/verzorgers. Het belangrijkste is dat kinderen terechtkomen op een plek die bij ze past, op welk niveau dat dan ook is.”
Later selecteren
De PO-Raad blijft op langere termijn pleiten voor latere selectie. Het toekomstperspectief van leerlingen wordt te veel bepaald door de doorstroomtoets op 11- of 12-jarige leeftijd, terwijl we uit onderzoek en ervaringen uit het buitenland weten dat je leerlingen beter kunt doorverwijzen rond hun veertiende of vijftiende jaar. Tot dat verandert doen wij er alles aan om ons gemankeerde systeem dan tenminste zo eerlijk mogelijk te maken.
Update 28 januari 2025
Staatssecretaris Paul heeft in het vragenuur van de Tweede Kamer laten weten dat zij bezig is met de uitvoering van de motie van Kamerlid Ilana Rooderkerk. Samen met het College voor Toetsen en Examens brengt de staatssecretaris in kaart wat de juridische, financiële en praktische gevolgen zijn van het werken met één doorstroomtoets. In het najaar van 2025 ontvangt de Tweede Kamer een brief met uitgewerkte scenario’s. De PO-Raad is blij dat de staatssecretaris de zorgen uit de sector serieus neemt.